ÖZEL SEKTÖRÜN ELİNE DÜŞEN YAŞ ÇAY ÜRETİCİSİ ...

Rize 15.09.2021 - 08:16, Güncelleme: 02.12.2022 - 09:39 1783+ kez okundu.
 

ÖZEL SEKTÖRÜN ELİNE DÜŞEN YAŞ ÇAY ÜRETİCİSİ ...

ÜRETİCİNİN HEDEFİNDEKİ İSİM; ÇAYKUR GENEL MÜDÜRÜ !   Her yaş çay kampanyası döneminde ilk top ağzına konan kişi ÇAYKUR Genel Müdürü olur. Yaş çayını ÇAYKUR’a satamayan ve özel sektörün eline düşen üretici bu durumdan öncelikli olarak ÇAYKUR Genel Müdürünü sorumlu tutar, ona veryansın eder. Bu yıl da geçen yıl yaşanan şeylerin benzeri yaşandı. ÇAYKUR kota ve kontenjanına takılan üretici özel sektöre mahkum olunca, özel sektörün düşük fiyat, uzun vade dayatmasını kabullenmek zorunda kaldı. Sonrasında da üretici özel sektörün yaptıklarının müsebbibi olarak ÇAYKUR ve onun Genel Müdürünü adres gösterdi. Kimi üretici “ÇAYKUR, özel sektörün ucuza yaş çay satın alması için kota ve kontenjan uygulamalarını dayatıyor”iddiasında bulundu. Bu iddiaların doğru olup olmadığını ortaya koymadan önce sektörün içinde bulunduğu duruma bakalım.. Öncelikle şunu belirtmeli; Yıllar içerisinde toplam yaş çay rekoltesi son derece artmış, çay alanları genişlemiş, kuru  çay pazarına giren resmî ve kaçak yabancı çayın toplamı da giderek yükselmiş, pazarda rekabet iyice kızışmıştır. Yabancı menşeli çaylar, özel sektör çayları ve ÇAYKUR çayları tüketim pazarında payını büyütmek için çetin bir mücadelenin içindedir. Artık, ÇAYKUR, tüketim pazarının tek tabancası değildir ve yaşananların arkaplanında ÇAYKUR’un pazarı kontrol edecek pozisyondan uzaklaşması yatmaktadır. Daha önce de söyledim; Çayın özel sektöre açılması ÇAYKUR’un pazar kontrolünü ortadan kaldırdığı gibi, bu durum uzun vadede hem üreticiye hem de ÇAYKUR’a zarar verdi. Özel sektörün piyasaya girmesiyle çay bahçelerinin miktarı artsa da, üreticinin geliri reel olarak artmadı.  Üstelik; Çayımızın kalitesi düştü, Bölgenin küçük ölçekli sermayeleri de özel çay fabrikası sahibi/ortağı olma adına buhar olup uçtu. Şimdi içinde bulunulan durumdan kurtulmak İçin sektördeki tüm aktörler çıkış yolları arıyor. Çayını satamayan yaş çay üreticileri de ÇAYKUR Genel Müdürünü suçluyor. Oysa; ÇAYKUR Genel Müdürü fabrikaların yaş çay işleme kapasitesinin üzerinde çay aldığı takdirde bu çayı işleyemez. O nedenle kapasite ve eldeki stoklar doğrultusunda ÇAYKUR her kampanya döneminde satın alacağı yaş çay miktarı için kendisine bir hedef koyar. ÇAYKUR Genel Müdürlüğü görevine atanmış olan şimdiki Genel Müdür Yusuf Ziya Alim, geçen yıl üreticiden önceki yıllardan daha fazla çay satın aldığı gibi, bu yıl 1. ve 2. sürgünde üreticiden rekor düzeyde çay satın almıştır. Ayrıca, satın alınan yaş çayın bedeli de üreticiye peşin denebilecek zaman dilimi içinde ödenmiştir. Özetle; ÇAYKUR Genel Müdürü görev sınırları içerisinde üretici adına yapılabilecek ne varsa onu yapmıştır. ÇAYKUR Genel Müdürünün kurumun geleceğini kurtarma adına iyi şeyler yapıp yapmadığına gelince; burada karşımıza çıkan ilk şey, bazı özel sektör kuruluşlarına maliyet+kâr hesabının dışına çıkarak kuru çay satmış olmasıdır. Önce şu tespiti yapmalı; ÇAYKUR son iki-üç yıla elinde eski yıllara ait çay stokuyla girmiştir.  Bu çayların az bir kısmı evsafını kaybettiği için imha edilmiş, geride kalan İçin de aynı tehlikeyle karşı karşıya kalınmıştır. Ayrıca, stoklama depo giderleri ise borç sarmalı içindeki kuruma ciddi bir maliyet yüklemiştir. Buraya nasıl gelindiğinin cevabı ise ÇAYKUR ‘un çay pazarlama/satış işinin Ekrem Yüce tarafından ÇAYTAŞ adlı şirkete devredilmesiyle  ilgilidir. Sonrasında İ. Sütlüoğlu tarafından daha da geliştirilen ÇAYKUR-ÇAYTAŞ ilişkisinin sonucunda ÇAYKUR’un kuru çay stokları artmıştır! Bu süreçte pazar payı büyümüş olan özel sektörün elindeki çay azalmış, çeşitli yollarla yurda giren yabancı çayların miktarı da yükselmiştir. İşte bu noktada ÇAYKUR hem risk düzeyi gittikçe yükselen depolardaki stoklarını azaltmak ve önündeki kampanya için kendine alan açmak, hem de yabancı çayların pazar payını daha da büyütmesini engellemek için pazar payı bulunan bazı özel sektöre çay satarak stoklarını eritmiştir. Bu satışla birlikte ÇAYKUR bankalara olan borçlarının bir miktarını kapatmış, böylece faiz eklentisinden de kurtulmuştur. Yani düşük bedelle kuruçay satışıyla, faiz yükü dengelenmiştir. Sonuçta; ÇAYKUR, bu satışlarla riskli stoklarından kurtulmuş, yeni dönemde üreticiden daha çok çay alabilmenin yolunu açmış, yabancı menşeli çayların pazar büyütmesine kısmen de olsa engel olmuştur. Burada şunu da söylemeli; ÇAYKUR’dan kuru çay satın alan özel sektörler, tıpkı üreticiye yaptıkları gibi, ÇAYKUR’un içinde bulunduğu zorlukları kendisi için bir fırsat olarak değerlendirerek satın aldığı kuru çay fiyatlarını olabildiğince dibe çekmek için azami gayret göstermiştir!  ÇAYKUR’un kimi özel sektöre düşük fiyatla çay satmasına tepki gösteren bazı üreticiler “ÇAYKUR, stoklarındaki çayı özel sektöre vermek yerine aynı fiyata bizlere verse” diye serzenişte bulunmuş olsa da, zaman ve şartlar açısından düşünüldüğünde bu tür satışın ağır riskler taşıması söz konusuydu.  Kanaatimce, ÇAYKUR Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim, hem üreticinin zora düşmesini önlemek, hem de ÇAYKUR’un yükünü hafifletmek için gerekli olan şeyleri hakkıyla yerine getirmiştir. Bir Genel Müdürün bundan öteye yapabileceği fazlaca bir şey yoktur. Bundan sonrası siyasi iktidarın atacağı adımlarla ilgilidir.  Eğer, bir Genel Müdür israf, hesapsız, plansız yatırım vs gibi savurganlıklarla, kirli ilişkilerle kurumunu zarara uğratıyorsa suçlanmalı, yaptıklarının hesabını vermelidir. Yoksa sektörün ve kurumun içinde bulunduğu zor durum nedeniyle, çıkış yolları üretiyorsa bu onun artı hanesine yazılmalıdır.. Çay sektöründe alınması gereken köklü tedbirler vardır ve bu tedbirlerinin adresi de ÇAYKUR Genel Müdürlüğü değil, siyasi iktidardır.  Sorunların çözümü İçin ciddi adımlar atılmalıdır.Bunun için öncelikli olarak yeni bir çay kanununa ihtiyaç vardır. Ancak, unutmamalı ki, kanunlar ne kadar iyi olursa olsun önemli olan onların uygulanması, onlara sahip çıkılmasıdır…

ÜRETİCİNİN HEDEFİNDEKİ İSİM; ÇAYKUR GENEL MÜDÜRÜ !
 

Her yaş çay kampanyası döneminde ilk top ağzına konan kişi ÇAYKUR Genel Müdürü olur.

Yaş çayını ÇAYKUR’a satamayan ve özel sektörün eline düşen üretici bu durumdan öncelikli olarak ÇAYKUR Genel Müdürünü sorumlu tutar, ona veryansın eder.


Bu yıl da geçen yıl yaşanan şeylerin benzeri yaşandı. ÇAYKUR kota ve kontenjanına takılan üretici özel sektöre mahkum olunca, özel sektörün düşük fiyat, uzun vade dayatmasını kabullenmek zorunda kaldı.


Sonrasında da üretici özel sektörün yaptıklarının müsebbibi olarak ÇAYKUR ve onun Genel Müdürünü adres gösterdi. Kimi üretici “ÇAYKUR, özel sektörün ucuza yaş çay satın alması için kota ve kontenjan uygulamalarını dayatıyor”iddiasında bulundu.


Bu iddiaların doğru olup olmadığını ortaya koymadan önce sektörün içinde bulunduğu duruma bakalım..


Öncelikle şunu belirtmeli; Yıllar içerisinde toplam yaş çay rekoltesi son derece artmış, çay alanları genişlemiş, kuru  çay pazarına giren resmî ve kaçak yabancı çayın toplamı da giderek yükselmiş, pazarda rekabet iyice kızışmıştır.


Yabancı menşeli çaylar, özel sektör çayları ve ÇAYKUR çayları tüketim pazarında payını büyütmek için çetin bir mücadelenin içindedir.


Artık, ÇAYKUR, tüketim pazarının tek tabancası değildir ve yaşananların arkaplanında ÇAYKUR’un pazarı kontrol edecek pozisyondan uzaklaşması yatmaktadır.


Daha önce de söyledim; Çayın özel sektöre açılması ÇAYKUR’un pazar kontrolünü ortadan kaldırdığı gibi, bu durum uzun vadede hem üreticiye hem de ÇAYKUR’a zarar verdi. Özel sektörün piyasaya girmesiyle çay bahçelerinin miktarı artsa da, üreticinin geliri reel olarak artmadı. 


Üstelik; Çayımızın kalitesi düştü, Bölgenin küçük ölçekli sermayeleri de özel çay fabrikası sahibi/ortağı olma adına buhar olup uçtu.


Şimdi içinde bulunulan durumdan kurtulmak İçin sektördeki tüm aktörler çıkış yolları arıyor. Çayını satamayan yaş çay üreticileri de ÇAYKUR Genel Müdürünü suçluyor.


Oysa; ÇAYKUR Genel Müdürü fabrikaların yaş çay işleme kapasitesinin üzerinde çay aldığı takdirde bu çayı işleyemez. O nedenle kapasite ve eldeki stoklar doğrultusunda ÇAYKUR her kampanya döneminde satın alacağı yaş çay miktarı için kendisine bir hedef koyar.


ÇAYKUR Genel Müdürlüğü görevine atanmış olan şimdiki Genel Müdür Yusuf Ziya Alim, geçen yıl üreticiden önceki yıllardan daha fazla çay satın aldığı gibi, bu yıl 1. ve 2. sürgünde üreticiden rekor düzeyde çay satın almıştır. Ayrıca, satın alınan yaş çayın bedeli de üreticiye peşin denebilecek zaman dilimi içinde ödenmiştir.


Özetle; ÇAYKUR Genel Müdürü görev sınırları içerisinde üretici adına yapılabilecek ne varsa onu yapmıştır.


ÇAYKUR Genel Müdürünün kurumun geleceğini kurtarma adına iyi şeyler yapıp yapmadığına gelince; burada karşımıza çıkan ilk şey, bazı özel sektör kuruluşlarına maliyet+kâr hesabının dışına çıkarak kuru çay satmış olmasıdır.


Önce şu tespiti yapmalı; ÇAYKUR son iki-üç yıla elinde eski yıllara ait çay stokuyla girmiştir.  Bu çayların az bir kısmı evsafını kaybettiği için imha edilmiş, geride kalan İçin de aynı tehlikeyle karşı karşıya kalınmıştır. Ayrıca, stoklama depo giderleri ise borç sarmalı içindeki kuruma ciddi bir maliyet yüklemiştir. Buraya nasıl gelindiğinin cevabı ise ÇAYKUR ‘un çay pazarlama/satış işinin Ekrem Yüce tarafından ÇAYTAŞ adlı şirkete devredilmesiyle  ilgilidir. Sonrasında İ. Sütlüoğlu tarafından daha da geliştirilen ÇAYKUR-ÇAYTAŞ ilişkisinin sonucunda ÇAYKUR’un kuru çay stokları artmıştır!


Bu süreçte pazar payı büyümüş olan özel sektörün elindeki çay azalmış, çeşitli yollarla yurda giren yabancı çayların miktarı da yükselmiştir.


İşte bu noktada ÇAYKUR hem risk düzeyi gittikçe yükselen depolardaki stoklarını azaltmak ve önündeki kampanya için kendine alan açmak, hem de yabancı çayların pazar payını daha da büyütmesini engellemek için pazar payı bulunan bazı özel sektöre çay satarak stoklarını eritmiştir.


Bu satışla birlikte ÇAYKUR bankalara olan borçlarının bir miktarını kapatmış, böylece faiz eklentisinden de kurtulmuştur. Yani düşük bedelle kuruçay satışıyla, faiz yükü dengelenmiştir.


Sonuçta; ÇAYKUR, bu satışlarla riskli stoklarından kurtulmuş, yeni dönemde üreticiden daha çok çay alabilmenin yolunu açmış, yabancı menşeli çayların pazar büyütmesine kısmen de olsa engel olmuştur.


Burada şunu da söylemeli; ÇAYKUR’dan kuru çay satın alan özel sektörler, tıpkı üreticiye yaptıkları gibi, ÇAYKUR’un içinde bulunduğu zorlukları kendisi için bir fırsat olarak değerlendirerek satın aldığı kuru çay fiyatlarını olabildiğince dibe çekmek için azami gayret göstermiştir! 


ÇAYKUR’un kimi özel sektöre düşük fiyatla çay satmasına tepki gösteren bazı üreticiler “ÇAYKUR, stoklarındaki çayı özel sektöre vermek yerine aynı fiyata bizlere verse” diye serzenişte bulunmuş olsa da, zaman ve şartlar açısından düşünüldüğünde bu tür satışın ağır riskler taşıması söz konusuydu. 


Kanaatimce, ÇAYKUR Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim, hem üreticinin zora düşmesini önlemek, hem de ÇAYKUR’un yükünü hafifletmek için gerekli olan şeyleri hakkıyla yerine getirmiştir. Bir Genel Müdürün bundan öteye yapabileceği fazlaca bir şey yoktur. Bundan sonrası siyasi iktidarın atacağı adımlarla ilgilidir. 
Eğer, bir Genel Müdür israf, hesapsız, plansız yatırım vs gibi savurganlıklarla, kirli ilişkilerle kurumunu zarara uğratıyorsa suçlanmalı, yaptıklarının hesabını vermelidir. Yoksa sektörün ve kurumun içinde bulunduğu zor durum nedeniyle, çıkış yolları üretiyorsa bu onun artı hanesine yazılmalıdır..


Çay sektöründe alınması gereken köklü tedbirler vardır ve bu tedbirlerinin adresi de ÇAYKUR Genel Müdürlüğü değil, siyasi iktidardır. 


Sorunların çözümü İçin ciddi adımlar atılmalıdır.Bunun için öncelikli olarak yeni bir çay kanununa ihtiyaç vardır. Ancak, unutmamalı ki, kanunlar ne kadar iyi olursa olsun önemli olan onların uygulanması, onlara sahip çıkılmasıdır…

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve rizeninsesi.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.
timbir - birlik haber ajansi