RİZE FUTBOLUNUN MİHENK TAŞLARI HALKEVİSPOR VE ŞARSPOR   Rize Halkevispor, 1932 yılında Halkevinin spor kolu bünyesinde kuruldu. Kuruluşunda, Rize Askerlik Şubesi başkanı olan Saim bey, bir lider spor kumandanı görevini üstlendi. Kulüp, Ordu ilinde memur olarak görev yapan, orada futbol oynayan ve daha sonra memleketine dönen Uzun Yusuf Marşan’ın önderliğindeki gençlerden oluşuyordu. Sözü dinlenen, sevilen bir genç olan Kazım Kartal da kuruluşa büyük katkılarda bulunmuştu. Yine kardeşi Yılmaz Kartal gerek klası gerekse kişiliği ile Rize Gençlik forması altında başarıdan başarıya koşuyordu.   RİZE’DE FUTBOLUN ŞİFRESİ UZUN YUSUF MARŞAN   Kulübe, maddi desteği Halkevi sağlıyordu. Ayrıca eşraftan Mehmet Mataracı gençlerin spor yapmasına katkıda bulunuyordu. Maçlar, Ruslar tarafından deniz doldurularak elde edilen Buhti’nin düzünde yapılıyordu. O dönemler Rize Valiliği’nde memur olarak çalışan Uzun Yusuf Marşan, bizzat dönemin Rize Valisi Ekrem Bey’in makamına çıkarak Buhti’nin düzüne kale direklerinin yapımı ve sahanın düzenlenmesi için destek alıyor. İlerleyen yıllarda Beden Terbiyesi Müdürlüğü de yapan Marşan, başta şimdiki Rize Atatürk Stadı olmak üzere Rize’de sporun tesisleşmesinde büyük katkılarda bulunuyordu.   MOTOR ZİYA LAKABINI HIZINDAN ALIYORDU   Ziya Uslu gibi Rize futboluna mal olmuş eski tüfek futbolcuların da forma giydiği Halkevi’nde çalışmalar çok disiplinli şekilde yürütülürdü. Öyle ki Uslu, genç ve A takımda olmak üzere günde çift idman yaptığını söylerdi. Şemsi Hoca’nın da Rize futboluna çok büyük katkıları olmuştu. Geçmiş günleri büyük bir özlemle yad eden Ziya Uslu, Sürmene ile oynanan bir maça ilişkin anısını şöyle nakledecekti: “Sürmene’ye yedi tane gol attık. Ben atmadım. Ben sözümde durdum. Sürmene takımında Hasan Yücel isminde bir arkadaşımız vardı. Kars’ta birlikte okumuştuk, o bana mektup yazdı. Takımı gönderiyorum, sen gol atmayacaksın diye. Ben de sözümde durdum. Hep sağ tarafı kullandık, arkadaşlarım Tatar Sami, Sait Birkan, Nevzat Mahmutoğlu santrfor. Ben çok pas verdiğim için benimle oynuyorlar. İrfan’a hiç pas gitmeyince, İrfan kızdı. Santra’dan topu gitti aldı ve 7. golü attı!..”   FUTBOL ÜST SEVİYELERE ÇIKIYORDU   Konuk ekip Rize’den ayrılıp Sürmene’ye geri dönünce, yedi gollü mağlubiyetin ardından takımı Rize’ye gönderen Hasan Yücel biraz da hiddetle sorar, ‘Motor Ziya gol attı mı?’. ‘Hayır’ derler, ‘O atmadı, ama attırdı, gollerin çoğu pasını o verdi!. Halkspor’da ziraat mühendisi Kazım Kartal ve Uzun Yusuf Marşan’ın yanısıra Özel İdare çalışanı Fehmi Kolçak’ın da büyük hizmetleri olduğu bilinmektedir. 1936 yılında Çağalı İbrahim (Şoför), Tahsin Hacı Gençağaoğlu ve Askerlik Şubesi katibi Saim bey’in de girişimleriyle Rize’de futbol adına hareket daha bir üst noktaya tırmanmıştı.   HAMİDİYE TAKIMI RİZE’DE   O günleri yaşayan eski futbolcu Ziya Uslu’ya bir kez daha sözü vermenin zamanı şimdi. ‘Hamidiye takımı Rize’ye geldi. Kuvvetli bir takımdı. Bize bir gol attı. Bir gol de biz attık. Maç 1-1 berabere devam ederken Mataracı Büyük Ahmet, çok güzel top oynardı. O bana dedi ki, ‘Bana bir orta yap’. Ben de mükemmel bir orta yaptım. Galibiyet golünü son dakikada attık. Mataracı Ahmet, çok çevik bir adamdı. Şube katibi Saim Bey, Halkevi bünyesinde Rizeli gençleri hizaya getirirdi, çalıştırıcılık yaptı.”   HALKEVİ KENDİ RAKİBİNİ OLUŞTURDU ŞARSPOR DOĞDU   Rize’de sadece Halkevi Spor’un var olması gençleri yeni arayışlara itmiş, bu arayışlar Şarspor’u doğurmuştu. Şarspor, Rize Belediyesi’nin Şar (İnşaat) dairesi bünyesinde kurulmuştu (1934). Yeni kurulan Şarspor’a Halkevi Spor’dan bazı gençler geçmiş, bir güç dengesi kurulmaya çalışılmıştır. Bu gençler arasında Uzun Yusuf Marşan, Kazım Kartal da yer almaktaydı. Bu iki futbolcu o dönemin şöhret sporcuları idiler.   KALEDEN KALEYE GOL ATAN MALPETLİ   Şarspor’un kuruluş gerekçesini ve öyküsünü bir de Rize’nin bu ilk dönem futbolcularından Ziya Uslu’dan dinleyelim:‘1936 senesinde Kasımpaşa’dan gelen ‘Malpetli’ diye anılan bir futbolcu vardı. Çok süratli bir adamdı. Kaleden kaleye şut atardı. O bir efsaneydi. Biz CHP döneminde Halkevi’nde çalışmalarımızı sürdürdük. Beden Terbiyesi’nin bize bir yararı olmadı. Mataracı Mehmet Efendi gelir, bize top forma alırdı. Esnaf Tayyar Aslan da bizimle çok alakadar olurdu ama bu böyle gidemezdi. Rize’de tek bir futbol takımı vardı. Maç yapmak için rakip takım yoktu. Bu durum ‘Patuli’ lakaplı Pazarlı Nazmi Öktem’i fazlasıyla rahatsız ederdi. Uğraştı, uğraştı sonunda onun gayretleriyle Rize’de ikinci bir futbol takımı, Şarspor kuruldu.’   ŞARSPOR’UN EFSANE FUTBOLCULARI   Nazmi Öktem, gerçekten ileri görüşlü, o günleri taşıyabilecek idealist bir futbol adamıydı. Yalnız Şarspor’un kuruluşunun mimarı olmakla kalmadı, hizmetlerine Türkiye çapında açılım kazandırdı. Uzun yıllar Beşiktaş Yönetim Kurulu’nda görev alıp başarılı bir futbol adamı olarak Türk sporuna maloldu. Şarspor tescilli bir kulüp değildi. Halkspor, Rize dışında maçlara giderken bu ekibe futbolcu takviyesinde bulunur, hem kendi oyuncularına deplasman heyecanı yaşatır, hem de Rize’nin dışarıda güçlü temsiline büyük katkılar sağlardı. Şarspor, şiir gibi bir isimdi. Bu ismin merak uyandırması da çok doğaldır. Kulüp bu ismi öyle laf olsun diye almamıştı. O zamanlar Belediye’de ‘ŞAR’ dairesi vardır ki, Şarspor’un isimi de belediyenin bu biriminden gelmektedir. Şarspor formasıyla Rize’de futbol oynayan bazı unutulmaz futbolcuları da sayalım şimdi: Yusuf Marşan, Kazım Kartal, Tahsin Hacıgençağaoğlu, Murat Zırh, Mahmut Kartal, Dursun Kazmaz, Vahit Kurtuluş (1947/48 sezonunda İstanbul’da Beşiktaş takımında da top koşturdu ayrıca milli futbol hakemliği yaptı), Büyük ve Küçük Ahmet Mataracı, Nevzat Mahmutoğlu, Sait Birkan, Tataroğlu Sabri, Çohçerli- Kaptan Recep ve elbette diğerleri.   RİZESPOR 19 MAYIS 1953 GİBİ ANLAMLI GÜNDE KURULMUŞTUR   RİZE İMDAN YURDU, HALKEVİSPOR VE ŞARSPOR İLE HİÇ BİR BAĞI YOKTUR Not. Rize İdman Yurdu Rize ilinde ilk kurulan futbol Kulübü’dür. Gerek Rize İdman Yurdu ve Gerekse Halkevispor – Şarspor’un Rizespor ile hiçbir ilgisi yoktur. Rizespor tamamen bağımsız bir kulüptür. Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, her yıl 19 Mayıs tarihinde kutlanan resmî bayramıdır. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun'a çıkmıştır ve bugün İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Kurtuluş Savaşı'nın başladığı gün kabul edilir. Bugünün Rizeliler için ayrı bir önemi vardır.  İlimizin güzide spor kulübü Rizespor,  kurucusu Muharrem Kürkçü’nün önerisiyle bu anlamlı günün 34. Yıldönümünde 19 Mayıs 1953 tarihinde kurulmuştur. Bunu sağa sola çekmek kuruluş tarihini değiştirmek bu fikri ortaya atmak Rizespor’un cefakar kurucularına ve o anlamlı güne saygıslıktır.   Rize Halkevispor (1940) Ziya Uslu, Arif Suyabatmaz, Mehmet Ali, Necati İslamoğlu, Abdullah Eyüboğlu, İrfan Bilgin, Lütfi Rakıcı, Sait Birkan, Naci Kanburoğlu, Abdullah Birkan (soldan sağa) Öncü yöneticiler ve futbolcular Halkevi’nin futbolcuları, cephe önü yatık vaziyette kalecileri dahil klasik pozu verirken Halkevi’nin öncü yöneticileri şık kıyafetleri ile bu poza zenginlik katıyor. Fotoğrafta 1. Niyazi Hacıgençağaoğlu, 2.Tevfik Beygo, 3. Dursun Kazmaz, 4. Şemsettin Çepni ve 5. Çakacı İbrahim. 27 Temmuz 1934   Halkevi futbol mangası (1940) Bir askeri birlik disiplini içinde poz veren Rize Halkevi Spor onbiri. İbrahim Ekşi, Naci Kanburoğlu, Ahmet İslamoğlu, İrfan Bilgin, Asker Halim, Sabri Sürücü, Necati İslamoğlu, Lütfü Vardar, Zeki Köseoğlu, Ziya Uslu, Akif Tuzcu (soldan asğa)   Şarspor on biri Sait Birkan, Nevzat Mahmutoğlu, K.Ahmet Mataracı, Lütfü Kurtuluş, Dursun Kazmaz, B.Ahmet Mataracı, Mahmut Kartal, Tahsin Hacıgençağaoğlu, Kazım Kartal, Uzun Yusuf Marşan Uzun Yusuf Marşan ve Kazım Kartal Uzun Yusuf Marşan ve Kazım Kartal zor koşullarda futbolun Rize’de gelişmesi için uğraş verdiler..   Buhtinin düzünde futbol maçı Buhtinin düzünde bir maç öncesi Şarspor’lu futbolcular futbolcular seremonide.   Bir maç öncesi Uzun Yusuf Marşan rakibi ile tokalaşırken arkada Patuli Nazmi (Ökten) gözükmektedir. Rize’de ve İstanbul’da o dönemler ticaretle uğraşan Rize Pazar’lı Nazmi Ökten, uzun yıllar Beşiktaş yöneticiliği ve Başkan Yardımcılığı yapmıştır. Günümüzde Beşiktaş’ın Fulya tesisleri oğlunun adını taşımaktadır (Beşiktaş Şan Ökten Tesisleri )   27 Ağustos 1934 tarihili Yedigün Dergisi Rize Halkevispor’a yer ayırıyordu.