Rize'nin Hemşin İlçesinde kentsel dönüşümün mağdur ettiği 77 yaşındaki Emine Kobal'ın kızı Hülya Kobal, Mahkeme kararlarının iptal ettiği kamulaştırma kararlarına rağmen devam etmekte olan kentsel dönüşüm projesi çalışmaları sırasında evlerinin temelinin sakatlandığını, her yağmur yağdığında tedirgin olduklarını ve heyelan korkusu ile uyuyamadıklarını söyledi.
Geçtiğimiz ay ilçeye gelen Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'a durumu aktardıklarını, Bakan Kurum'un müteahhide talimat vererek evin derhal sağlama alınmasını istediğini, ne var ki 1 ay geçmesine rağmen evin sağlama alınması için hiçbir çalışma yapılmadığını söyleyen Hülya Kobal, "Her yağmurda polis, heyelan tehlikesi nedeniyle evi boşaltmamız için kapıya geliyor. Biz de yağmur dinene kadar uyku uyuyamıyoruz. Kentsel dönüşüm yapıyoruz diye kazı yapana kadar evimiz sapasağlamdı. Şimdi ölüm korkusu ile yaşıyoruz." dedi.
"Canımıza kast edenler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunduk ama oradan da sonuç alamıyoruz" diye konuşan Kobal, kamulaştırmaya itiraz ettiklerini ve mahkemeyi kazandıklarını ama hukuksuzca arazilerine girilerek evlerinin sakatlanmaya çalışıldığını ifade etti. Annesi 77 yaşındaki Emine Kobal ile bu evde yaşayan Hülya Kobal, evlerini boşaltıp kentsel dönüşüm projesine terk etmeye zorlandıklarını, bunun için kimi kamu görevlilerinin de kendilerine baskı ve telkinde bulunduğunu söyledi. Kobal, evlerinin temelini tehlikeye düşüren kentsel dönüşüm çalışmaları nedeniyle oluşan riskin ortadan kaldırılmasını, istinad duvarı ile temelin sağlama alınmasını istiyor.
NE OLMUŞTU?
Hemşin'deki kentsel dönüşüm fikri ilk olarak eski evlerin yenilenmesi için 2006’da ortaya çıktı. 2008’de TOKİ’yle bir protokol imzalandı ancak belediye ve ilçe sakinleri arasında uzlaşma sağlanamadı. Bu esnada yönetim değişti ve yeni projeyle Hemşin’in tümüyle yıkılıp 157 konut ve 29 dükkânlı bir kentsel dönüşüm projesi uygulanmasına karar verildi.
2011'DE BAKANLAR KURULU ACELE KAMULAŞTIRMA KARARI ALDI
2010’da üç vatandaş TOKİ ve Hemşin Belediyesi’ne haklarının gasp edildiği gerekçesiyle dava açtı. Rize Bölge İdare Mahkemesi kentsel dönüşüm projesiyle ilgili yürütmeyi durdurma ve iptal kararı verdi. Ancak 2011’in sonunda tüm Hemşin’in kentsel dönüşüm alanı ilan edilmesi için Bakanlar Kurulu’ndan izin kararı çıktı. Hemşinliler bu karar üzerine Danıştay 6’ncı Dairesi’ne dava açtı. Danıştay davayı kabul etti ve bölgeden keşif ve bilirkişi inceleme raporu istedi ama Bakanlar Kurulu bu sefer 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27’nci maddesine dayanarak ‘acele kamulaştırma’ kararı aldı. Kasabalı bu sefer “Yurt savunmasıyla ilgili maddenin kentsel dönüşüm için kullanılması hukuka aykırı” diye dava açtı. Danıştay yine yürütmeyi durdurma kararı aldı. Hemşin Belediyesi, Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı, Danıştay’ın keşif kararına itiraz etti ancak bu dava reddedildi.
Hemşin Belediye Başkanı Halim Kazım Bekar, "Danıştay’a açılan dava süreci devam ediyor. İptal kararı gelirse, yeni karar alınır süreç devam eder." demişti.
2019'DA YENİDEN BAŞLADI
Ak Parti Rize Milletvekili Muhammed Avcı, 27 Mart 2019'da Hemşin'de yaptığı açıklamada, 500 gün içerisinde projenin tamamlanacağını belirterek, “Uzun zamandır üzerinde uğraştığımız, maalesef mahkeme kararlarıyla bu zamana kadar ertelenen Hemşin’in kentsel dönüşüm projesi bugün itibariyle başlamış durumdadır. Hemşinli hemşehrilerimizle birlikte bu gururu yaşıyoruz. 500 günlük bir süre var. İnşallah bu süreden de önce buranın dönüşümünü tamamlayacağız. Burada 106 adet konut, 24 işyeri, bir anaokulu, bir kaymakamlık lojmanı olmak üzere bir kompleks inşa edilecek.” ifadelerini kullanmıştı.
SAMSUN İDARE MAHKEMESİ KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ UYGUN BULMADI, KARAR TEMYİZ İÇİN DANIŞTAY'A GİTTİ
Kentsel dönüşüm projesi için hukuka uygun olmadığı yönünde karar veren Samsun Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi, “Doğal güzelliklere sahip, kentsel nüfusu artmayan, yapılaşma süreci imar planına göre olağan seyrinde devam edebilecek, kırsal nitelikli bir yerleşim kent merkezinin tamamını yıkarak geleneksel doku ve yaşamdan uzak kentsel nitelikli bir karakterde yapılaşmasını amaçlayan kentsel dönüşüm kararının planlama esasları başta olmak üzere, şehircilik ilkelerine ve kentsel dönüşüm uygulamalarının amacına uygun olmadığına” karar verdi. Samsun Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi açıkladığı nedenlerle Rize İdare Mahkemesi’nin “davayı ret" kararını kaldırarak dava konusu işlemi de iptal etti. 2 Mayıs 2019’da alınan karar, temyiz için Danıştay’a gitti. Mahkemenin kamulaştırma kararını iptal ettiği Emine Kobal'a ait evin bulunduğu arazide yapılan kazı faaliyetleri içinde insanların yaşadığı evi heyelan tehlikesi ile karşı karşıya bıraktı.