RİZE'NİN EN ÖNEMLİ KÜLTÜREL MİRASI YOK OLMA RİSKİ ALTINDA

RİZE'NİN EN ÖNEMLİ KÜLTÜREL MİRASI YOK OLMA RİSKİ ALTINDA

Sadece iki yakayı değil geçmişle gelecek arasında bağlantıyı sağlayan tarihi kemer köprülerimiz son yıllarda ya yıkılıyor ya da hasar görüyor.Yıkımlar bu hızda devam ederse önümüzde ki 50 yılda köprülerin büyük bölümü yerinde olmayacak. Haber Çiğdem Hacıfazlıoğlu Rize'nin en eski tarihi değerlerinden biri olan ve turistler tarafından yoğun ilgi gören kemer köprüler son yıllarda ya yıkılıyor ya da büyük hasar görüyor. Tarihi köprülere doğal afetlerden daha fazla  insan kaynaklı etkiler zarar veriyor. Asırların yıkamadığı 300 yıllık 700 yıllık  kemer köprüleri  aşırı yükleme, akarsu yatağının değiştirilmesi , köprü eğiminin değiştirilmesi, kontrolsüz moloz alımı, yol genişletme çalışması, hatalı onarımlar gibi insan kaynaklı uygulamalar yıkıyor. Anıtlar Kurulu tarafından 'Kültür Varlığı' olarak tescil edilerek koruma altına alınan kemer köprüler bazan da iyileştirme çalışmaları esnasında  zarar görüyor. Yenilenen kemer köprüler eski görüntüsünden uzak görüntü sergilerken, bazı köprüler de orarıldıktan bir süre sonra yıkılıyor. Uzmanlar bu tip yapılarda onarım çalışmalarının  ayrıntılı bir arkeolojik ve tarih araştırması ile detaylı bir yapısal değerlendirmeye dikkat edilerek yapılması ve tarihi dokusunun bozulmaması gerektiğini söylüyor. Son yıllarda hasar gören veya yıkılan kemer köprüler ile ilgili ayrıntılarda ise şu bilgiler yer alıyor. 2018 yılında Çayeli ilçesi ile Kaptanpaşa arasında yol genişletme ve istinat duvarı yapım çalışmaları sırasında 300 yıllık Kemer Taş Köprü'nün ayağına hasar verildi. Yol seviyesi 3 metre düşürülünce köprü ayağındaki taşlar da yerinden söküldü ve eski köprü yeni taşlarla onarıldı. Çayeli Aşıklar Deresi üzerine 19'uncu yüzyılda inşa edilen ve 2006 yılında tescil edilerek koruma altına alınan köprü 2020 yılında  çöktü iki köyü birbirine bağlayan köprünün bakımsızlık nedeniyle yıkıldığı da öne sürüldü. Kentte 18'inci yüzyılda inşa edilen ve 2003'te tescil edilerek koruma altına alınan Ambarlık Kemer Köprü ise 2019 yılında kendiliğinden çöktü.Teknik inceleme sonucuna göre, asma köprü üzerinde yapılan restorasyon çalışmalarının 2010 da köprüde sadece yaklaşım duvarları ve zemin kaplama işlemlerinin gerçekleştirildiği aktarıldı.  Turistler tarafından en fazla ilgi gören köprülerden biri olan Çamlıhemşin'in Şenyuva köyünde yer alan 1696 yılında inşa edildiği bilinen tek kemerli köprünün yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu ortaya çıkınca, 2019 da restorasyon ve güçlendirme yapılarak altına demir platform koyuldu. Çayeli Aşıklar deresi üzerinde yer alan Kemer Köprü dere ıslahı için yapılan istinat duvarından bir süre sonra hasar gördü. Yıkılmaması için köprünün altı demir platformlarla güçlendirildi. Rize'de 1998 yılında da Çamlıhemşin Aydder yolu üzerinde 350 yıllık tarihi kemer köprü uzmanların değil de Karayolları işçilerinin üstlendiği onarım sırasında taşıma duvarlarına müdahale edildiği için yıkılmış ve dünya basınında yer almıştı.