Trabzon'da çocuk hastaya dışkı nakli gerçekleşti

KARADENİZ Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Çakır ve ekibi Türkiye’de ilk kez çocuk hastaya dışkı nakli gerçekleştirdi. İnflamatuar bağırsak hastalığı olan 16 yaşındaki kız hastaya gerçekleştirilen nakilde donörün büyük bir titizlikle seçildiğini belirten Çakır, “Nakil için bekleyen çok hasta var. Dışkı nakli obeziteden, MS’e, Parkinson’dan kansere, diyabetten astıma ve kesin tedavisi olmayan Crohn gibi çok sayıda bağırsak hastalığından kurtulmak için dünya genelinde uygulanan bir yöntem” dedi. İnsanlarla birlikte yaşayan ve sayısı 100 milyonu aşan mikroskobik canlılar, yani mikrobiyotayı oluşturan mikroorganizmaların yüzde 70’den fazlasının bağırsaklarda bulunması ve sağlıklı yaşamda 'vücudun ikinci beyni' olarak nitelendirilen bağırsaklara düşen rol, dışkı nakline olan ilgiyi arttırıyor.   Dışkı nakli sayesinde gaita nakledilen hastanın sağlıklı bir floraya kavuşması ve hastalığa neden olan mikroplardan kurtulması hedefleniyor.  KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Çakır ve ekibi Türkiye’de ilk kez çocuk hastaya ‘dışkı nakli’ni 2 yıllık bir çalışma sonucunda gerçekleştirdi. Türkiye’de ilk kez çocuk hastaya gaita naklini gerçekleştiren KTÜ Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Çakır, “Ülkemizde ilk defa çocuk hastaya dışkı nakli yaptık. Hastalıklı bir çocuğun bağırsağının florasını sağlıklı bir kişiden aldığımız dışkı ile değiştirdik. Bu basit bir işlem olarak gözüküyor ama işlem öncesi çok ayrıntılı klinik, laboratuvar ve çok ayrıntılı dışkı analizi gerektiren bir işlem. Bu işlem için arkadaşlarımız yurt dışında eğitim aldı ve 2 yıllık bir çalışma sonucu bu operasyonu gerçekleştirdik. Kolonoskopi yöntemi ile yapılıyor bu operasyon. Bizim ilk yaptığımız hasta 16 yaşında bir kız hastaydı. Normal tedavi seçeneklerine karşı direnci gelişmiş bir hastaydı. Naklin ilk kürünü yaptık ve 3 kür daha yapacağız. Asıl etkilerini 2-3 kür daha yaptıktan sonra göreceğiz. Onun için biraz daha beklememiz lazım. Transplantasyon yapmasaydık bu hasta bağırsak alınmasına kadar gidecek bir hastaydı” diye konuştu.     ‘İŞİN EN ZOR KISMI DONÖR BULMAK’   Çocuk Gastroenteroloğu Uzman Doktor Elif Sağ ise uygulamayı geliştirmek ve uygulayabilmek için İtalya’da 4 ay kadar eğitimini aldıktan sonra Türkiye’de bu işin uygulanması için etik kurul ve bakanlıktan onay aldıklarını anlatarak, “Öncesinde hastaya verici bir donör bulmamız gerekiyordu. Donörün bulunması en zor kısmı. Çünkü donör olacak kişinin belirli özelliklere sahip olması gerekiyordu, hiçbir ilaç kullanmaması hasta olmaması kronik bir hastalığının olmaması gibi. Uzun incelemelerden sonra donörü seçip sağlıklı mikrobiyotasını olduğunu düşündüğümüz dışkıyı da hastamıza transfer etmekten geçiyor yolu. Bu uygulama birçok hastalık üzerinde denemiş ama kesin olarak bunların tedavisinde kullanılır diye ibare kullanmak doğru değil, çünkü bunların hepsi deneysel çalışmalar” ifadelerine yer verdi.   DIŞKI NAKLİ NEDİR? ‘   Dışkı (gaita) nakli’, ülseratif kolit veya iltihaplı kolon gibi bağırsak hastalıklarından mustarip kişilerin hem yurtdışında hem de Türkiye’de son dönemde giderek daha sık başvurduğu bir tedavi yöntemi. Literatürdeki tıbbi adı, ‘fekal mikrobiyota transplantasyonu (FMT)’.Sağlıklı bir insanda alınan dışkının, bağırsak enfeksiyonu olan hastanın bağırsağına nakledilmesi anlamına geliyor. Hedef, hastanın bağırsaklarına nakledilen dışkı sayesinde sağlıklı floranın ‘yeşermesi’ ve hastalığa yol açan mikropların, özellikle de tekrarlayan bağırsak hastalıklarının kökeninde yatam ‘ Clostridium difficile (C.diff) ortadan kaldırılması.   NASIL YAPILIYOR?   Bu tedavi yöntemi, sağlıklı bir insanın dışkısındaki mikrobiyotanın lavman, kolonoskopi, nazo-gastrik veya nazo-duodenal tüpler aracılığıyla, hastanın kalın bağırsaklarına tek veya birkaç defada verilmesi suretiyle gerçekleştiriliyor. En kolay olanının lavman olduğu belirtiliyor. Mikrobiyota çoğu zaman hastanın bir akrabasından temin ediliyor ama bu şart değil. Önemli olan, vericinin bağırsaklarında başta C. difficile olmak üzere patojen bakteri ve parazitlerin bulunmaması.